Listen

De Georgische opstand

  • Zuid Haffel 47, Den Burg, The Netherlands

In april 1945 ligt het 822ste Wehrmacht-infanterie bataljon gelegerd op Texel. Het bataljon bestaat uit 800 vrijwillige Georgiërs en 400 Duitse militairen. Ze staan onder leiding van de Duitse commandant Klaus Breitner en vrijwilligerscommandant Sjalwa Loladze. Op 5 april 1945 meldt Breitner dat het bataljon zich gereed moet maken om de volgende dag vroeg naar het oosten te vertrekken om tegen de geallieerde troepen te vechten. Breitner heeft geen idee dat een groot deel van zijn Duitse soldaten de ochtend niet zal halen…

In de nacht van 5 op 6 april 1945 komen de Georgische soldaten in opstand tegen hun Duitse collega’s. Ze noemen de operatie ‘De Dag der Geboorte’. Vele Georgiërs hebben een Duitser uit het bataljon toegewezen gekregen die ze moeten ombrengen. Die beruchte nacht worden ruim 180 Duitse soldaten vermoord. Ze worden met messen en bajonetten omgebracht in hun slaap. Het moment van de opstand is min of meer door de Duitsers zelf gekozen. Een groot deel van het bataljon zou worden overgeplaatst naar het Oosten van Nederland om de geallieerden tegen te houden. Dit besluit was voor commandant Loladze reden om niet langer te wachten maar het hef in eigen hand te nemen en zich te rehabiliteren voor hun dienst in het Duitse leger.

Dat de Georgiërs in opstand zijn komen tegen de Duitsers heeft verschillende redenen. Ze waren in 1942 krijgsgevangen gemaakt aan het Sovjet Oostfront en in kampen in Polen ondergebracht. De ontberingen die zich daar voordeden zijn met geen pen te beschrijven. Honger, uitputting, verwondingen en sterfgevallen kwamen dagelijks voor. Om te ontsnappen aan deze onmenselijke situaties sloten vele Georgiërs zich vrijwillig aan bij het Duitse leger. Het gevoel van wraak nemen ze echter met zich mee.

Een andere reden voor de opstand was de naderende bevrijding. De geallieerde troepen trokken vanuit Normandië op naar het noorden en het einde van de oorlog lijkt in zicht. Om hun naam te zuiveren laten de Georgiërs zien aan welke kant ze daadwerkelijk staan.
De opstand van de Georgiërs heeft het leven gekost aan 120 Texelaars, minstens 565 Georgiërs en ongeveer 812 Duitse soldaten. Ook gingen tientallen Texelse boerderijen in vlammen op. Hoewel de Duitse bezetter zich op 5 mei onvoorwaardelijk had overgegeven, duurde de oorlog op Texel nog tot 20 mei. De Georgische Opstand wordt ook wel ‘Europa’s laatste slagveld’ genoemd.

De Georgische opstand