Listen

Toneel van een mislukte vluchtpoging

  • Grafwegener Str., 47559 Kranenburg, Germany

In Grafwegen, een van de meest westelijke plaatsen van Duitsland, stond tot 1972 de boswachterswoning van Nergena-Süd. Sinds 1925 werd deze bewoond door de boswachtersfamilie Rausch. Luise Rausch en haar dochter Else hielpen vanuit hier Joden de grens over. Vanwege de ‘groene’ grens waren hier verschillende weggetjes en sluiproutes voor. Eind januari 1939 werd de grens bij Wyler/Beek het toneel van een mislukte vluchtpoging.

Direct nadat de boycotmaatregelen tegen Joodse winkels in april 1933 in werking traden, kwam de eerste vluchtelingenstroom van Joden uit Duitsland op gang. Door de visumvrijheid was het voor Duitse Joden aanvankelijk eenvoudig om de grens over te steken. De gewelddadige Kristallnacht in november 1938 zette de situatie echter op scherp. Het werd voor iedereen duidelijk dat er in Duitsland voor Joden geen toekomst meer was. Een massale vluchtelingenstroom kwam op gang. Ongeveer 10.000 vluchtelingen probeerden de grens naar Nederland over te steken, ook de grens bij Kranenburg.

De meer dan 500 km lange ‘groene’ grens tussen Nederland en Duitsland was moeilijk te controleren. Er waren dan ook voldoende weggetjes en sluiproutes om heimelijk de grens over te steken. Aangezien de pogingen tot ‘illegale Joodse emigratie’ nog steeds toenamen, nam de Gestapo (geheime staatspolitie) van Düsseldorf op 31 maart 1939 verdere maatregelen om de vluchtpogingen “versneld en definitief te voorkomen”. Voortaan moesten niet alleen de Joden “in hechtenis ter bescherming van de staatsveiligheid” genomen worden, maar ook de personen “die Joden hielpen om daar een persoonlijk voordeel uit te halen”.

Eind januari 1939 vond er een spectaculaire vluchtpoging plaats aan de grens bij Wyler/Beek. Hierbij was Luise Rausch, de vrouw van de boswachter van Nergena-Süd, betrokken. Luise liep echter in een val en werd gearresteerd vanwege het bieden van hulp bij het illegaal oversteken van de grens. Ze zat bijna zeven maanden in de gevangenis.

 

Toneel van een mislukte vluchtpoging