Op 16 november 1944 ontketenden de geallieerden operatie Queen met het doel de rivier de Rur over te steken en door te dringen tot de Rijn. De grondtroepen kregen tactische ondersteuning middels een van de grootste luchtoperaties van de Tweede Wereldoorlog. Ten gevolge hiervan werden de steden Düren and Jülich vrijwel volledig verwoest.

Hoewel de Rurdam Schwammenau aanvankelijk geen rol speelde bij de Amerikaanse planning, kregen de bevelhebbers snel in de gaten dat als de sluisdeuren werden geopend, de hele vlakte van de Rur rond Düren onder water zou lopen. Daarmee zou een snelle oversteek onmogelijk worden.

Op 13 december begonnen de Amerikanen met hun opmars naar de dam, maar ze werden opgehouden door de aanhoudende regen en de taaie weerstand. “Het Huertgenwald was een helse, gruwelijke plek om te vechten” zou veteraan George Morgan zich later herinneren. De Amerikaanse soldaten brachten de koude winternachten door in schuttersputjes, soms in hun zomeruniformen, totaal onvoorbereid op dit soort gevechten. Naast de vele doden en gewonden werden steeds meer soldaten uitgeschakeld door bevriezing en longontsteking.

Het Duitse tegenoffensief in de Ardennen (door de geallieerden the Battle of the Bulge genoemd) begon op 16 december 1944 en maakte voorlopig een einde aan alle geallieerde operaties in het Huertgenwald. Pas nadat het Ardennenoffensief op 10 januari 1945 ineenstortte hernieuwden de Amerikaanse strijdkrachten hun aanvallen. Het duurde tot midden februari voordat de laatste Duitse troepen uit de bossen waren verdreven. Bij hun terugtocht openden zij de sluizen van de Rurdam Schwammenauel. Dit bezorgde de geallieerden een oponthoud van 14 dagen in de omgeving van Düren.