Rome werd, als eerste grote hoofdstad in Europa, op 4 juni 1944 bevrijd van nazi-Duitsland. Eerder was Rome tot open stad verklaard. Dat betekende dat het zonder strijd ingenomen kon worden. Dit was voor de geallieerden een opluchting na de moeizaam bevochten overwinning bij Monte Cassino.

Op 11 mei 1944 lanceerden de geallieerden operatie Diadem. De operatie was bedoeld om door de Duitse Gustav-linie te breken en de weg naar Rome open te leggen. Diadem werd uitgevoerd door het 8e Britse Leger (inclusief Poolse, Canadese en Zuid-Afrikaanse divisies) en het 5e Amerikaanse Leger (inclusief vier Franse divisies). Na verschillende aanvallen besloot de Duitse opperbevelhebber Kesselring op 25 mei om de Gustav-linie op te geven. Voor de geallieerden was de inname van Rome strategisch en psychologisch enorm belangrijk. Men hoopte dat de verovering van Rome de Duitsers zou dwingen troepen van Frankrijk, waar binnenkort de D-Day landingen zouden plaatsvinden, naar Italië te verplaatsen.

Bovendien zou de verovering van Rome ook een enorme propagandawaarde hebben. President Roosevelt had daarom aangegeven dat Rome door Amerikaanse troepen moest worden ingenomen. Daarom negeerde generaal Clark, de Amerikaanse bevelhebber ter plaatse, de orders van de Britse generaal Alexander om de terugtrekkende Duitsers de pas af te snijden. In plaats daarvan gaf hij zijn troepen opdracht de open stad Rome in te nemen. Als gevolg van deze beslissing wist het 10e Duitse Leger te ontsnappen en kon het de verdediging van Italië ten noorden van Rome voortzetten.

Vlak voor de inname van Rome werden Italiaanse troepen die met de geallieerde legers meevochten, naar het Adriatische front gestuurd. Zo werd hen de mogelijkheid ontnomen deel te hebben aan de bevrijding van hun hoofdstad. Ironisch genoeg werd het nieuws over de inname van Rome twee dagen later, op 6 juni, alweer overschaduwd door de landingen van D-Day in Normandië.