Op 13 oktober 1943 verklaarde het koninkrijk Italië de oorlog aan Duitsland. De slag om Monte Lungo, die werd uitgevochten tussen 8 en 16 december, was de eerste veldslag waar eenheden van het Italiaanse Koninklijk Leger meevochten aan geallieerde zijde.

Op 8 september 1943 sloot de nieuwe regering van Italië een wapenstilstand met de geallieerden. Eind september werd een nieuwe Italiaanse brigade opgericht, de 1e Gemotoriseerde Groep (I Raggruppamento Motorizzato). De brigade stond onder bevel van generaal Vincenzo Dapino en bestond uit ongeveer 5.000 gemotiveerde maar slecht bewapende soldaten. De brigade werd toegevoegd aan het 5e Amerikaanse Leger en droeg de zware last om voor eerherstel voor het Italiaanse leger te zorgen. Op 13 oktober verklaarde het koninkrijk Italië de oorlog aan zijn voormalige bondgenoot Duitsland. De vuurdoop van de Italianen vond plaats bij Monte Lungo als onderdeel van het geallieerde offensief in de San Pietro vallei. Monte Lungo was daar een belangrijk obstakel voor de geallieerde opmars naar het noorden. De berg was bezet door de Duitse 15e Panzer Grenadier Divisie. Op 8 december 1943 begon de aanval van de Italiaanse brigade, geflankeerd door Amerikaanse troepen onder dekking van de ochtendmist. Toen de mist verdween, werd de opmars pijnlijk zichtbaar. De voormalige Duitse bondgenoten zorgden voor een dodelijke ontvangst. De Italianen leden zware verliezen (47 doden en 102 gewonden)en de haastig opgezette eerste aanval op Monte Lungo mislukte.

Op 16 december werd de aanval op Monte Lungo herhaald. De top werd nu uiteindelijk wel veroverd dankzij betere voorbereidingen en sterkere ondersteuning van de artillerie. De dappere aanval van de Italiaanse soldaten op Monte Lungo nam veel van het aanvankelijk nog sterke wantrouwen weg dat de geallieerden jegens de voormalige Duitse bondgenoot koesterden.