Het Nationaal Monument Kamp Amersfoort ligt op de grens van Leusden en Amersfoort. Tussen 1941 en 1945 zaten ongeveer 37.000 mensen gevangen in dit kamp, dat onder leiding van de SS fungeerde als doorgangs- en werkkamp. Na de oorlog is het kamp ontmanteld. Het nationaal monument werd voltooid in 2004.

Tijdens de mobilisatieperiode van 1939 en 1940 werd het terrein in gebruik genomen als kazernecomplex voor Nederlandse militairen. Vanaf 1941 namen de Duitse bezetters het kamp in gebruik als doorgangs- en werkkamp. Tijdens de oorlog hebben hier niet alleen politieke tegenstanders van het naziregime, maar ook veel onderduikers die de arbeidsinzet hadden willen ontkomen, gevangen gezeten. Op 19 april 1945 werd het kamp overgedragen aan Loes van Overeem van het Rode Kruis. Van de ongeveer 37.000 gevangenen overleefden ruim 600 het kamp niet. Na de oorlog werd het kamp gebruikt als interneringskamp voor NSB’ers, collaborateurs en SS’ers. In 1946 werd het kamp overgedragen aan het Departement van Oorlog, om weer als legerkamp in gebruik te worden genomen.

Na de oorlog werd haast het gehele kamp gesloopt. Vanaf de jaren 80 wordt een groot deel van het terrein gebruikt door de Politieacademie. Op het overige terrein is het Nationaal Monument Kamp Amersfoort te vinden wat in 2004 werd voltooid. Al in 1953 werd hier een nationaal monument opgericht. Dit standbeeld ‘de stenen man’ is nu te vinden aan het eind van de schietbaan, en laan gegraven door de gevangen van het kamp waar veel executies plaatsvonden. Naast het monument is er een bezoekerscentrum met daarin een permanente expositie. Daarnaast zijn er op het terrein nog een wachttoren, een bunker, monumenten en reconstructies te bezichtigen.

Naast de herdenkingen op 4 en 5 mei, vindt er op 19 april elk jaar een herdenking plaats van de bevrijding van het kamp.