De deels landelijke, deels industriële voormalige gemeente Cuesmes, sinds 1971 deel van Bergen, kreeg op het ogenblik van de bevrijding te maken met een zelfde drama als het naburige Jemappes, Sars-la-Bruyère of Ghlin.

Het verloop van de gebeurtenissen was steeds hetzelfde. Tijdens deze laatste dagen van de bezetting denken de verzetslui dat de Duitsers verslagen zijn en geen weerstand meer zullen bieden. Dikwijls onderschatten ze ook de getalsterkte van de vijand. Maar die analyse is verkeerd. Wat een gemakkelijke overwinning had moeten worden, draait uit op een hevige strijd.

Als er geallieerde eenheden in de buurt zijn, kunnen ze het verzet ondersteunen, maar dat is lang niet altijd het geval.
Zo ging het op 3 september ook te Cuesmes, niet ver van de bossen van de Malogne. Een geïsoleerde Duitse gevangene beweerde dat zijn kameraden in de buurt gereed waren om zich over te geven, op voorwaarde dat ze goed zouden worden behandeld . Een groepje van een dertigtal “Gewapende Partisanen” en leden van het “Onafhankelijkheidsfront” ging erop af om de bossen en de gemeente te zuiveren.

Jammer genoeg was de informatie onjuist. De Duitsers boden taaie weerstand. Het lokale verzet betaalde een zware prijs : een tiental verzetslui en twee onschuldige burgers die toevallig ter plekke waren, kwamen om.

In 1970 werd een klein gedenkteken in steen van de streek onthuld met een sobere tekst (« Liberté/Patrie – Rien, personne n’a été oublié… » ) als herinnering aan de oorlog en de moeilijke bevrijdingsgevechten.

Met de steun van de Federatie Wallonië-Brussel en in samenwerking met CEGE-SOMA.