Afgezien van een aantal geallieerde luchtaanvallen was Gdańsk aan het eind van de oorlog redelijk ongeschonden gebleven. Eind 1944 bereikten honderdduizenden vluchtelingen uit Oost-Pruisen de stad. De vluchtelingen hoopten in Gdańsk het oprukkende Rode Leger van de Sovjet Unie te ontvluchten.

Pas in januari 1945, toen de stad al volledig omsingeld was door het Rode leger, lieten de Duitse autoriteiten de inwoners van Gdańsk de stad verlaten. Tegen die tijd waren de meeste ontsnappingsroutes over land overvol. Veel mensen kozen derhalve voor evacuatie via zee. Maar ook de ontsnappingsroute via de Baltische Zee kostte velen het leven. Zo werd de MS Wilhelm Gustloff met meer dan 9.000 passagiers aan boord door een Sovjetonderzeeër tot zinken gebracht.

Zelfs in deze hopeloze situatie bleef het Duitse terreurapparaat functioneren. Tientallen deserteurs werden ter afschrikking op centrale plaatsen opgehangen. Toen het Rode Leger uiteindelijk de stad innam, lag het oude stadscentrum volledig in puin. De soldaten van het Rode Leger behandelden de vrouwen als oorlogsbuit. Plunderdingen, vernielingen en verkrachtingen waren aan de orde van de dag. Voor de oorlog was Gdańsk (Danzig) een stad met 250.000 inwoners. De stad was toen een mix van Duitsers, Polen en Joden.

Van de 124.000 Duitse inwoners die in juni 1945 nog over waren, werden de meesten gedwongen te vertrekken. Hun plaats werden ingenomen door Polen. In de periode dat Gdańsk Duits was, waren veel sporen van de Poolse aanwezigheid en cultuur gewist. Nu werd door de nieuwe Poolse machthebbers hetzelfde gedaan. Sporen van het Duitse leven van voor 1945, zoals kerkhoven, werden uitgewist.