Het Oranjehotel

Visit

Het Oranjehotel

Het Oranjehotel was de bijnaam van de Polizeigefängnis in het huis van bewaring in Scheveningen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Meer dan 25.000 personen hebben tussen 1940 en 1945 hier gevangen gezeten. Al snel werd het Oranjehotel gebruikt om verzetsmensen op te sluiten en te verhoren. De eersten werden begin 1941 opgesloten.

Mensen werden gearresteerd vanwege uiteenlopende daden van verzet of Deutschfeindlichkeit, van het luisteren naar Radio Oranje tot het plegen van aanslagen tegen Duitsers. Na behandeling van hun zaak door de nazi’s werden sommigen vrijgelaten, maar vele duizenden werden veroordeeld tot langdurige verblijven in de Duitse kampen of tuchthuizen. De bijnaam Oranjehotel wordt op 8 maart 1941 voor het eerst genoemd in de illegale krant Vrij Nederland. Uit deze beginperiode dateert ook het bekende anonieme gedichtje, dat op de gevangenismuur werd gekalkt: “In deze bajes / zit geen gajes / maar Hollands glorie / potverdorie!”.

Onder de gevangenen zaten bekende namen zoals de Leidse hoogleraar Rudolph Cleveringa, de geestelijke Titus Brandsma, George Maduro, Pim Boellaard, Henri Pieck, Simon Vestdijk, Heinz Polzer (Drs. P.) en Corrie ten Boom en ‘de Soldaat van Oranje’ Erik Hazelhoff Roelfzema:

“Mijn verblijf in het Oranjehotel had een week geduurd, meer niet. Toch ondervond ik in die tijd alle emoties van de politieke gevangene: angst, onzekerheid, verveling, eenzaamheid, honger en nog eens verveling. Maar ook heb ik ’s avonds de warmte gevoeld van de Nederlanders rondom mij, en in de verveling en honger met trots de prijs herkend voor mijn overtuiging, en in de angst en onzekerheid het vertrouwen bewaard in uiteindelijke gerechtigheid.”

Van 734 verzetsmensen staat vast dat zij via het Oranjehotel aan hun einde zijn gekomen. Van 250 van deze gevangenen is bekend dat zij ter dood veroordeeld werden en geëxecuteerd op de Waalsdorpervlakte. Een aanzienlijk groter aantal gevangenen werd op transport gesteld naar concentratiekampen.

In mei 1945 kwam het huis van bewaring weer in Nederlandse handen. Veel NSB’ers, waaronder Anton Mussert en andere Nederlanders die werden verdacht van oorlogmisdaden, werden in 1945 opgesloten in Scheveningen.

Het Oranjehotel

Related Experiences

Waalsdorpervlakte

De Waalsdorpervlakte ligt in het duingebied Meijendel bij Den Haag. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn hier meer dan 250 mensen, waaronder veel verzetsmensen, door de Duitse bezetter ter dood gebracht. De Waalsdorpervlakte is een van de belangrijkste Nederlandse oorlogsherdenkingsplaatsen.

Atlantikwall Den Haag

In 1943 startte de aanleg van de Atlantikwall, een tankgracht door grote delen van Den Haag en Scheveningen, als onderdeel van de ‘Vesting Scheveningen’. Voor de aanleg moest ongeveer een kwart van de Haagse bevolking hun huis verlaten. Huizen werden ontruimd, gesloopt en bomen werden gekapt. De linie liet een spoort van vernieling achter. Puinbergen van afgebroken bebouwing worden gevisualiseerd door het monument van Puin.

Siebren Erik Hazelhoff Roelfzema

De oorlog beleefde Erik Hazelhoff Roelfzema, Soldaat van Oranje, anders dan de meeste andere Nederlanders. Het studentenverzet, gevangenschap, ontsnapping, strijd vanuit Londen, geheime dienst, landingen in Scheveningen en de RAF brachten hem tot adjudant van koningin Wilhelmina, met wie hij op 2 mei 1945 weer op Nederlandse grond terugkeerde.

George John Lionel Maduro

George John Lionel Maduro haalde het einde van de oorlog net niet en stierf door verzwakking in Dachau. Na een onderscheidend optreden tijdens de Slag om de Residentie, verzet, gevangenschap en meerdere ontsnappingspogingen, zorgden verraad ervoor dat hij de oorlog niet overleefde. De miniatuurstad Madurodam in Den Haag is een eerbetoon aan deze vastberaden strijder.

Den Haag in de Tweede Wereldoorlog

In de vroege ochtend van 10 mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. Den Haag werd het centrum van het Duitse bestuur van Nederland. Het verhaal van vernietiging van een stad, deportatie van Joden, ´rechtspraak´ in het Oranjehotel en veel meer wreedheden naar een late bevrijding op 8 mei 1945.
Bekijk alles

Leer over geschiedenis